Oświadczenie
Dotyczące dyskryminowania polskich przedsiębiorstw
w przetargach Unii Europejskiej
skierowane do Ministra Spraw Zagranicznych,
wygłoszone na 5. posiedzeniu Senatu VI kadencji
w dniu 1 lutego 2006 roku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Swoje oświadczenie kieruję do Ministra Spraw Zagranicznych.
Proszę o wyjaśnienie pewnych powstałych ostatnio kwestii. Otóż sytuacja wygląda tak, że w tym tygodniu podejmowaliśmy w Senacie uchwałę dotyczącą problemów Białorusi, problemów Polaków na Białorusi, problemów demokracji na Białorusi. Sprawa ta jest bardzo poważnie traktowana zarówno przez parlament, jak i rząd - w tej sprawie były formułowane dezyderaty sejmowe, przeznaczono również w budżecie środki na ten cel.
Sprawa ta jest traktowana na tyle poważnie, że Telewizja Polska Spółka Akcyjna wraz z Radiem Białystok podjęły inicjatywę uruchomienia audycji dla Białorusi w języku białoruskim, co jest w tej chwili, przed wyborami, rzeczą niezwykle pilną. W sprawie tej odbył się przetarg - ponieważ Komisja Europejska zamierzała tę działalność dofinansować, musiał być zorganizowany przetarg. Przetarg ten dotyczył kwoty dokładnie 1 miliona 300 tysięcy euro. W przetargu tym wzięła udział Telewizja Polska, angażując do dnia dzisiejszego półtora miliona euro na przygotowanie odpowiednich audycji. Konkurentem - poza dwoma, powiedziałbym, dosyć egzotycznymi korporacjami finansowymi - był podmiot, który nazywa się Media Consulta, firma niemiecka zajmująca się marketingiem i PR, duża firma, która nie mając doświadczenia w dziedzinie mediów, podjęła współpracę z TV Centr, telewizją zorganizowaną przez pana Łuszkowa, mera Moskwy. W międzyczasie u konkurenta naszej telewizji, w konsorcjum, które ma organizować audycje dla Białorusi, nastąpiły zmiany. Mam poważne wątpliwości, czy w czasie trwania konkursu może zmieniać się skład konsorcjum, w każdym razie zmieniono dosyć kompromitującą telewizję pana Łuszkowa na telewizję RTVI, tym razem pana Gusińskiego. Jest to w tej chwili telewizja całkowicie kontrolowana przez Putina.
Wynik konkursu rozstrzygnięto. Wygrała go Media Consulta razem z RTVI. Polska Telewizja, dysponująca potencjałem, mająca przygotowane audycje, dysponująca poparciem parlamentu, poparciem rządu, została w konkursie pominięta. Co więcej, jest rzeczą niezwykle ciekawą, iż rzecznik komisarza europejskiego twierdził, że konkurenci polskiej telewizji są popierani - i to na dodatek finansowo - przez rząd polski, o czym rząd polski nie miał zielonego pojęcia i wielokrotnie zajmował stanowisko w tej sprawie. Znając przebieg innych przetargów, dotyczących F-16, problemów firmy Eureko, interwencji w sprawie zakupu Airbusa, wiemy, w jaki sposób drogą dyplomatyczną podejmowane są interwencje państwa w interesie jego przedsiębiorstw. W tym momencie chodzi o jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, która angażuje swoje środki w działalność istotną z punktu widzenia polityki wschodniej naszego państwa.
W związku z tym chciałbym zapytać pana ministra, jakie kroki zamierza podjąć Ministerstwo Spraw Zagranicznych, by zaprotestować przeciw takiemu traktowaniu Polski. W jaki sposób ministerstwo zamierza w przyszłości interweniować w sprawie dyskryminowania polskich przedsiębiorstw w przetargach Unii Europejskiej?
Dziękuję bardzo.
Odpowiedź Ministra Skarbu Państwa
Warszawa, 27 lutego 2006
Pan
Bogdan Borusewicz
Marszałek Senatu
Szanowny Panie Marszałku,
W odpowiedzi na oświadczenie złożone przez Pana Senatora Zbigniewa Romaszewskiego podczas 5. posiedzenia Senatu RP w dniu 1 lutego br. (pismo nr BPS/DSK-043-78/06) uprzejmie informuję, iż w przypadku przetargów organizowanych przez KE państwa członkowskie UE, w tym Polska, nie mają możliwości interwencji w trakcie ani po przeprowadzeniu przetargu, bowiem zgodnie z procedurami KE uczestniczą w nich zainteresowane przedsiębiorstwa i instytucje. Podmioty te przekazują wnioski wraz z dokumentacją bezpośrednio do KE i nie mają obowiązku informowania MSZ, jak i władz państwa pochodzenia, co też czynią sporadycznie. Po uzyskaniu informacji o rozpoczętym przetargu KE dotyczącym nadawania audycji na Białoruś, MSZ zwrócił się do polskich uczestników przetargu (TVP SA. oraz Radio Polonia) ż prośbą o przekazanie informacji na temat ich ofert, wyrażając zarazem otwartość w kwestii ewentualnego ich lobbowania. TVP S.A. nie nawiązała jednakże z Ministerstwem ścisłej współpracy i na jego prośbę przesłała jedynie część dokumentów przetargowych przekazanych KE. Podkreślić należy fakt, iż w przeciwieństwie do dokumentów dotyczących programowania unijnych środków pomocowych, procedury przetargowe KE nie podlegają procedurom komitologii, poprzez które państwa członkowskie sprawują kontrolę nad działaniami KE. Zarazem chciałbym zwrócić uwagę na zasadniczą różnicę istniejącą pomiędzy powyższymi przetargami KE, a przetargami organizowanymi przez państwa członkowskie UE, które opierają się na innych zasadach - wynikających z przepisów narodowych poszczególnych państw. MSZ może w takiej sytuacji jedynie promować polskie oferty, co też czyni.
W odniesieniu do projektu uruchomienia nadawania programów radiowych na Białoruś miał miejsce przetarg organizowany przez KE. Tak więc i zgłoszenie wszelkich wątpliwości dotyczących przebiegu i rozstrzygnięcia tego przetargu leży w wyłącznej gestii jego uczestników, w tym i TVP S.A., która zwróciła się oficjalną drogą do KE z prośbą o uzasadnienie odrzucenia jej oferty. W odpowiedzi KE wskazała, iż głównym powodem nie wybrania propozycji przedstawionej przez TVP S.A. była jej oferta techniczna, która nie spełniała w wystarczającym stopniu postawionych kryteriów. Ponadto oferta TVP S.A. uzyskała słabsze oceny od zwycięskiego konsorcjum w odniesieniu do zaproponowanej strategii działań oraz kwalifikacji i doświadczenia pracowników (w tabeli dokumentu są to odpowiednio kolumny: Org&meth oraz Key Exp 1). Kopię dokumentu przekazuję w załączeniu (odpowiedź skierowana do TYP S.A. przez Szefa Wydziału Finansów, Kontraktów oraz Audytu dla Europy, regionu Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu Biura Współpracy EuropeAid Komisji Europejskiej).
Wobec pojawienia się przesłanek wskazujących na brak transparentności wspomnianego przetargu MSZ zabiega o uzyskanie pełnej informacji w KE, nie może jednakże podważyć wyników przetargu, jak też zaskarżyć sposobu jego przebiegu, nie będąc jego stroną.
Wedle informacji posiadanych przez MSZ, do wyboru konsorcjum z niemiecką firmą Media Consulta na czele skłoniła KE jego bardzo kompleksowa oferta (nadawanie programów poprzez radio, telewizję, internet, przekaz satelitarny) oraz zaangażowanie wielu partnerów zagranicznych (z Litwy, Rosji, Białorusi, oraz z Polski - „Europejskie Radio dla Białorusi").
Pan Senator Z. Romaszewski słusznie zwraca uwagę, że „Europejskie Radio dla Białorusi" nie ma - wbrew informacjom rzeczniczki prasowej komisarza UE ds. stosunków zewnętrznych - poparcia rządu RP. Nieporozumienie mogło wynikać z wcześniejszych informacji, iż ERB było brane pod uwagę jako ewentualny realizator polskiego projektu radia dla Białorusi. KPRM w komunikacie z dnia 31 stycznia br. zdementowała wspomniane stwierdzenie o rzekomym poparciu finansowym rządu RP dla ERB.
Jednocześnie chciałbym zwrócić uwagę, że ewentualne zaskarżenie wyników przetargu skutkowałoby wielomiesięcznym opóźnieniem w uruchamianiu audycji, a tym samym pozbawieniem społeczeństwa białoruskiego możliwości dostępu do obiektywnej i niezależnej informacji, co ma szczególne znaczenie w kontekście planowanych na 19 marca br. wyborów prezydenckich. Nie byłoby też pomocne w staraniach o pozyskanie poparcia partnerów w UE dla polskich propozycji prowadzenia przez UE bardziej zdecydowanej i aktywnej polityki wobec Białorusi.
Z wyrazami szacunku
Z up. Ministra Spraw Zagranicznych
Barbara Tuge – Erecińska
Sekretarz Stanu
