Oświadczenie
Dotyczące ulg podatkowych dla najbogatszych
skierowane do Ministra Finansów,
wygłoszone na 69. posiedzeniu Senatu IV kadencji
w dniu 23 listopada 2000 roku.
Swoje oświadczenie kieruję do ministra finansów.
Otóż w "Rzeczpospolitej" z 22 lipca 2000 r. na stronie C3 ukazał się artykuł pod tytułem "Zwolnienie dla wybranych" autorstwa Józefa Janickiego. Tekst ten dotyczy szczególnej ulgi podatkowej, wprowadzonej ustawą z 9 listopada bieżącego roku w art. 52 pkt 1 lit. c.
Ulga ta dotyczy zwolnienia osób fizycznych od podatku dochodowego od dochodów ze sprzedaży akcji dopuszczonych do publicznego obrotu papierami wartościowymi. Ale nie wszystkich osób, dotyczy to tylko tych osób, które spełniają szczególne warunki. Warunki te są związane z tym, że akcje zostały nabyte przez podatnika przed ich dopuszczeniem do publicznego obrotu papierami wartościowymi, czyli zanim jeszcze zostały wprowadzone na giełdę, oraz z tym, że zostały one zbyte po upływie trzech lat od pierwszego notowania na rynku publicznym. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez autora artykułu dotyczy to niezwykle ograniczonej liczby spółek, które weszły na rynek po roku 1998. Dotyczy to również bardzo ograniczonej liczby osób fizycznych, które weszły w posiadanie tych akcji przed wprowadzeniem ich na rynek. Zgodnie z tezą autora zwolnienia podatkowe niektórych osób fizycznych dysponujących tymi akcjami przy ich zbyciu mogą sięgać nawet 10 milionów dolarów.
Wydaje się, że w sytuacji zagrożenia budżetowego i poszukiwania przez Ministerstwo Finansów wszelkich możliwych dochodów, jak też ograniczania wszelkich możliwych wydatków, w szczególności na cele społeczne, tego rodzaju zwolnienie nie znajduje żadnego uzasadnienia i całkowicie kłóci się z elementarnym pojęciem sprawiedliwości społecznej.
W związku z tym chciałbym zapytać pana ministra o to, jak doszło do wprowadzenia do ustawy z 9 listopada bieżącego roku art. 52 pkt 1 lit. c. Kto go wprowadził i dlaczego ministerstwo nie podjęło tej kwestii? Jakie były racje społeczne bądź gospodarcze związane z wprowadzeniem tego przepisu i jaka jest generalnie wielkość strat skarbu państwa wynikających z wprowadzonego zwolnienia od podatku? I wreszcie, czy pan minister finansów zamierza podjąć jakieś radykalne działania, które mogłyby uchronić nasz budżet od straty kilkudziesięciu milionów dolarów?
Odpowiedź Ministra Finansów
Warszawa, 2000-12-08
Pani
Prof. dr hab. Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowna Pani Marszałek,
W związku z przekazanym przez Panią Marszałek oświadczeniem Pana Senatora Zbigniewa Romaszewskiego nawiązującym do opublikowanego w "Rzeczpospolitej" z dnia 22 listopada 2000 r. artykułu "Zwolnienie dla wybranych" autorstwa Pana Józefa Janickiego, uprzejmie wyjaśniam.
W dniu 9 listopada br. Sejm RP uchwalił nowelizację ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. Nr 104, poz. 1104), w której m.in. rozszerzono zakres zwolnienia od podatku o dochody uzyskane w okresie od dnia 1 stycznia 2001 r. do dnia 31 grudnia 2003 r., ze sprzedaży akcji, które są dopuszczone do publicznego obrotu papierami wartościowymi nabytych przed ich dopuszczeniem do tego obrotu, za wyjątkiem akcji nabytych nieodpłatnie od Skarbu Państwa oraz akcji objętych lub nabytych na zasadach określonych w art. 24 ust. 11, jeżeli sprzedaż tych akcji nastąpiła po upływie trzech lat od daty ich pierwszego notowania na rynku regulowanym.
Zwolnienie to zaproponowane przez Komisję Papierów Wartościowych i Giełd było rozpatrywane przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów a następnie po uściśleniach wprowadzonych przez Ministerstwo Finansów (wyłącznie z zakresu zwolnienia dochodów ze sprzedaży akcji nabytych nieodpłatnie od Skarbu Państwa oraz akcji objętych lub nabytych na zasadach określonych w art. 24 ust. 11) zostało przyjęte przez Radę Ministrów. W konsekwencji uzgodnione brzmienie zwolnienia zostało przedstawione Marszałkowi Sejmu RP w oficjalnym Stanowisku Rządu z dnia 14 września br. w sprawie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw - uwzględniającym przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 14 lipca br. założenia do projektu budżetu na rok 2001.
Po rozpatrzeniu propozycji Rządu posłowie Sejmowej Komisji Finansów Publicznych przyjęli propozycję zwolnienia do projektu noweli.
Przesłanką wprowadzenia tego zwolnienia było:
1) zrównanie sytuacji prawnopodatkowej podatników, którzy nabyli akcje danej spółki przed wprowadzeniem ich do obrotu giełdowego z sytuacją podatników nabywających dane akcje po wprowadzeniu akcji do publicznego obrotu (może to być kilka dni różnicy),
2) docenienie roli inwestorów w procesie restrukturyzacji spółek i w efekcie przyznanie im przywilejów przysługujących nabywcom akcji danej spółki, ale nabytych już po wprowadzeniu do obrotu giełdowego,
3) dążenie do zachęcenia podmiotów gospodarczych do wprowadzania swoich akcji na polską giełdę (uniknięcie przeprowadzania fikcyjnych transakcji poprzez giełdy w rajach podatkowych bądź wchodzenia na giełdy zagraniczne oferujące korzystniejsze warunki na rynku).
Pragnę podkreślić iż autor artykułu, na który powołuje się Pan Senator nie zwrócił uwagi na fakt, iż preferencje wynikające z tego zwolnienia nie dotyczą:
a) akcji nabytych nieodpłatnie od Skarbu Państwa,
b) akcji objętych lub nabytych na zasadach określonych w art. 24 ust. 11, tj. akcji objętych lub nabytych na zasadach preferencyjnych na podstawie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy spółki,
c) akcji nabywanych przez osoby prawne, na ogół największych akcjonariuszy, którzy nie korzystają ze zwolnień tego rodzaju.
Zdaniem Ministerstwa Finansów omawiane zwolnienie nie spowoduje skutków finansowych, które byłyby odczuwalne dla budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Pragnę podkreślić, iż w przypadku sprzedaży akcji opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód a nie przychód. Dochód ten oblicza się jako różnicę pomiędzy przychodem uzyskanym ze sprzedaży akcji a wydatkami poniesionymi na ich nabycie (objęcie). W przypadku, gdy poniesione wydatki na nabycie (objęcie) akcji przewyższają kwotę przychodu uzyskaną z ich sprzedaży mamy do czynienia ze stratą. Nie jest możliwe aby autorowi artykułu znane były wydatki poniesione przez akcjonariuszy na nabycie tych akcji.
Jednocześnie pragnę zapewnić, iż Ministerstwo Finansów podejmie stosowne działania legislacyjne, jeżeli praktyczne zastosowanie omawianego zwolnienia miałoby przynosić poważne skutki dla budżetu.
Z poważaniem
Z upoważnienia Ministra Finansów
Sekretarz Stanu
Jan Rudowski
