Oświadczenie
Dotyczące probacji
skierowane do Senatu,
wygłoszone na 68. posiedzeniu Senatu IV kadencji
w dniu 9 listopada 2000 roku.
Na podstawie art. 49 Regulaminu Senatu pragnę w swym oświadczeniu zaprezentować Wysokiej Izbie wnioski z organizowanej przez Komisję Praw Człowieka i Praworządności konferencji poświęconej problematyce probacyjnych środków polityki karnej.
Senacka Komisja Praw Człowieka i Praworządności podjęła reasumującą wnioski konferencji uchwałę o następującej treści:
"W dniach 20 i 21 października 2000 r. w Popowie odbyło się wyjazdowe posiedzenie Komisji Praw Człowieka i Praworządności połączone z konferencją poświęconą problematyce probacyjnych środków polityki karnej.
Udział ponad stu dwudziestu uczestników, reprezentujących Ministerstwo Sprawiedliwości, Rzecznika Praw Obywatelskich, Sąd Najwyższy, sądy powszechne, prokuraturę, kuratorów, mediatorów, funkcjonariuszy służby więziennej, policji oraz środowiska naukowe, pozwolił na przyjęcie załączonych rekomendacji.
Komisja Praw Człowieka i Praworządności wyraża zaniepokojenie pogłębiającą się dysproporcją między liczbą orzekanych kar nieizolacyjnych a realną możliwością ich wykonywania. Surowość kar wobec sprawców najcięższych przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu i wolności nie zastąpi konsekwencji wykonywania kary pozbawienia wolności w zawieszeniu, w czasie warunkowego zwolnienia, kary ograniczenia wolności czy dozoru w przypadku warunkowego umorzenia postępowania.
Powierzenie wykonywania środków probacyjnych nielicznemu gronu - około trzem tysiącom siedmiuset - niskopłatnych zawodowych kuratorów sądowych, obciążonemu dodatkowymi obowiązkami, jest sprzeczne z wagą i wymiarem postawionego zadania.
Komisja Praw Człowieka i Praworządności zwraca również uwagę na potrzebę rozwinięcia działań mediacyjnych jako formy pozasądowego rozwiązywania konfliktów prawnych. Nadmierne obciążenie sądów i brak jasnych perspektyw na rozwiązanie tej sytuacji wymaga wspierania nowych, pozytywnie rozwijających się środków oddziaływania.
Biorąc to pod uwagę Komisja Praw Człowieka i Praworządności postuluje:
- przyspieszenie prac parlamentarnych nad projektem ustawy o kuratorach sądowych przygotowanej przez sejmową Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka;
- utworzenie na wzór Centralnego Zarządu Służby Więziennej ściśle z nim współpracującego pionu wykonywania probacyjnych środków polityki karnej;
- przygotowanie przez ministra sprawiedliwości nowego rozporządzenia regulującego problemy mediacji, uwzględniającego zalecenia Rady Europy z 15 września 1999 r. i wychodzącego naprzeciw przedłożonym przez konferencję postulatom;
- uwzględnienie w pracach budżetowych roli środków probacyjnych w zapobieganiu i zwalczaniu przestępczości.".
