O nowelizacji ustawy warszawskiej - Publikacja w "Czasie Warszawskim"

O projekcie ustawy o ustroju Miasta Stołecznego Warszawy

Artykuł zamieszczony w "Czasie Warszawskim" w 21 lutego 2002 roku

Ustawa o ustroju miasta stołecznego Warszawy została przyjęta przez Sejm 15 lutego br. i jest bardzo mało prawdopodobne, by Senat wprowadził do niej istotne zmiany. Osobiście uważam, że jedną z podstawowych trudności przy budowaniu ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy była terminologia prawna zafiksowana w ustawach o samorządzie gminnym i samorządzie powiatowym. Jest rzeczą chyba bezsporną, że miasto stanowi pewien integralny organizm, którego elementem są współzależne dzielnice, a nie samodzielne, mogące funkcjonować niezależnie, gminy.

W tych warunkach nadawanie faktycznym dzielnicom uprawnień samodzielnych gmin i tworzenie szczególnego tworu, jakim była gmina Centrum oraz Rada i Zarząd Miasta musiało prowadzić do dysfunkcjonalności systemu zarządzania miastem. Wprowadzenie instytucji samorządu powiatowego doprowadziło sprawę do absurdu.

Tak więc zadaniem nowej ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy powinno być częściowe ograniczenie kompetencji funkcjonujących dotychczas gmin i przekazanie tych kompetencji miastu. W założeniu nowa ustawa warszawska ten problem rozwiązuje, ale czy poprawnie, Można mieć w tej sprawie wątpliwości.

Formalnie wprowadza ona na miejsce gmin samorządne dzielnice, dzieląc również na dzielnice gminę Centrum. Natomiast Warszawa jako taka staje się powiatem miejskim, korzystającym również z uprawnień przewidzianych dla gmin. Koncepcja taka wydaje się poprawna i z mojego punktu widzenia godna poparcia pod jednym warunkiem: prawidłowego określenia zadań i kompetencji dzielnic oraz zapewnienia adekwatnych środków na ich realizację.

Myśląc o ustawie warszawskiej zawsze ten problem uważałem za centralny, wymagający bardzo szerokich dyskusji i uzgodnień. Byłem i jestem głęboko przekonany, że konsensus w tej sprawie jest osiągalny i po drobnych korektach, które przyniesie życie, może stanowić zdrową podstawę dla funkcjonowania miasta.

Niestety dwuznaczne konsultacje dotyczyły wyłącznie problemu „strzyżone - golone" -gminy nie gminy, natomiast realny kształt samorządności dzielnic ustaliła dość arbitralnie podkomisja sejmowa w art. 11 i 12 ustawy. Różni się on zasadniczo od propozycji przedłożonych przez SLD, ale jest to problematyka na tyle złożona, że bez publicznej debaty nie jestem nawet w stanie rozstrzygnąć, czy ustawa rozszerza uprawnienia dzielnic w stosunku do projektu, czy wręcz przeciwnie. Nie ulega dla mnie natomiast żadnej wątpliwości, że przemyślanych decyzji w tej sprawie, w czasie, którym dysponowała podkomisja, nie sposób było podjąć.

Cóż nie po raz pierwszy interes polityczny (widmo malejącej popularności SLD - pomysł czerwcowych wyborów) zaciążyły na prawidłowości rozwiązań legislacyjnych.

Bardzo żałuję, że sprawozdawca sejmowy nie poświęcił w swoim referacie więcej miejsca uzasadnieniu przyjęcia takich a nie innych kompetencji samorządów dzielnicowych oraz przeznaczenia na to takich a nie innych środków finansowych. Pobieżne jednak zapoznanie się z ustawą (przykład Bemowa podawany przez sprawozdawcę) prowadzi do wniosku, że ograniczenie dochodów dzielnic do 40% dochodów dawnych gmin stanowi zbyt daleko idące ograniczenie ich samorządności.

Kończąc, dołączam kluczowe według mnie art. 11 i 12 ustawy w wersji uchwalonej przez Sejm 15 lutego 2002 r. i proszę osoby kompetentne o uwagi na ten temat. Rewolucji w ustawie nie dokonam, ale być może przynajmniej jakieś ewidentne głupstwo da się wyeliminować.

Mój email: biuro@romaszewski.pl

Art. ll.

1. Dzielnica działa na podstawie statutu dzielnicy nadanego przez Radę m. st. Warszawy i innych uchwał Rady m. st. Warszawy przekazujących dzielnicy zadania i kompetencje gminne i powiatowe, zadania zlecone gminie z zakresu administracji rządowej oraz zadania realizowane na podstawie porozumień zawartych pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego.
2. Do zakresu działania dzielnicy należą sprawy lokalne, a w szczególności:
   1. utrzymywanie i eksploatacja gminnych zasobów lokalowych,
   2. utrzymywanie i eksploatacja placówek oświaty i wychowania, kultury, pomocy społecznej, rekreacji, sportu i turystyki, w zakresie określonym przez statut miasta i inne uchwały Rady m. st. Warszawy,
   3. zadania związane z ochroną zdrowia, w zakresie określonym przez statut miasta i inne uchwały Rady m. st. Warszawy,
   4. utrzymanie zieleni i dróg o charakterze lokalnym, w zakresie określonym przez statut miasta i inne uchwały Rady m. st. Warszawy,
   5. utrzymywanie i eksploatacja dzielnicowych obiektów administracyjnych,
   6. sprawowanie nadzoru nad jednostkami niższego rzędu utworzonymi na jej obszarze,
   7. podejmowanie we własnym zakresie działań na rzecz zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty mieszkańców dzielnicy,
   8. wykonywanie innych zadań określonych w statucie dzielnicy.

Art. l2.

1. Gospodarka finansowa dzielnicy prowadzona jest na podstawie załącznika dzielnicowego do uchwały budżetowej m. st. Warszawy, który określa środki przeznaczone do dyspozycji dzielnic na realizację ich zadań.
2. Środki finansowe przeznaczone do dyspozycji dzielnicy w załączniku, o którym mowa w ust. 1, nie mogą być mniejsze niż planowane w budżecie m. st. Warszawy dochody stanowiące:
   1. 100% wpływów z obszaru dzielnicy, z tytułu:
      1. podatku od nieruchomości,
      2. podatku od środków transportowych,
      3. podatku od posiadania psów,
      4. podatku rolnego,
      5. podatku leśnego,
      6. opłat lokalnych uiszczanych na podstawie ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych.
   2. 70% wpływów z majątku m. st. Warszawy znajdującego się na obszarze dzielnicy, który przed dniem wejścia w życie ustawy, był własnością gmin warszawskich,
   3. 100% wpływów z innych dochodów m. st. Warszawy pozyskiwanych przez dzielnicą w wyniku realizacji zadań statutowych dzielnicy.
3. Załącznik, o którym mowa w ust. 1, określa także dodatkowe środki finansowe, które są przekazywane do dyspozycji dzielnicy, a w szczególności:
   1. udział w środkach finansowych przekazywanych do m. st. Warszawy z budżetu państwa w stopniu proporcjonalnym do zadań, które są wykonywane przez dzielnicą i na które zostały przyznane subwencje,
   2. środki na realizacją inwestycji i zadań własnych dzielnicy uzgodnione przez Prezydenta m. st. Warszawy i burmistrzów dzielnic,
   3. środki wyrównawcze ustalane corocznie przez Radą m. st. Warszawy.
4. Przekazując do dyspozycji dzielnicy środki finansowe, o których mowa w ust. 3, Rada m. st. Warszawy uwzględnia potrzebą zapewnienia skuteczności, decentralizacji zadań gminy, równomiernego rozwoju wszystkich dzielnic oraz maksymalnej możliwości zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnot w dzielnicach.
5. Przekazanie zadań, o których mowa w art. 11, następuje wraz z zapewnieniem środków wystarczających na ich realizacją.