Oświadczenie
Dotyczące programu operacyjnego "Społeczeństwo obywatelskie"
skierowane do Ministra polityki społecznej,
wygłoszone na 81. posiedzeniu Senatu V kadencji
w dniu 19 maja 2005 roku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Swoje oświadczenie kieruję do ministra polityki społecznej.
Prosiłbym o następującą informację. Wśród programów horyzontalnych i programów operacyjnych przewidywanych Narodowym Programem Rozwoju na lata 2007-2013, finansowanych ze środków unijnych oraz współfinansowanych ze środków publicznych ogółem na sumę 114 miliardów 157 milionów euro, znajduje się program operacyjny "Społeczeństwo obywatelskie". Na program ten przewiduje się nakłady w wysokości 773 milionów euro.
W stosunku do obecnych nakładów są to nakłady znaczące, zaś przedstawiona strategia wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego nie do końca wyjaśnia zasady funkcjonowania programu na szczeblu operacyjnym. W warunkach nikłej aktywności społecznej program ten ma niezwykle istotne znaczenie dla budowy demokracji obywatelskiej. Jednocześnie brak doświadczeń w organizacji tego typu przedsięwzięć nasuwa cały szereg pytań o losy znacznej przecież kwoty środków publicznych. Niedopracowanie programu w szczegółach może zakończyć się alokacją środków wewnątrz wąskiej elitarnej grupy NGO, a to stanowiłoby zaprzeczenie istoty społeczeństwa obywatelskiego.
Sprawiedliwe i efektywne rozdysponowanie przeznaczonych funduszy wśród pięćdziesięciu tysięcy stowarzyszeń i fundacji to bardzo trudny i delikatny problem. Dlatego też prosiłbym o wyjaśnienie związanych z tym wątpliwości.
Po pierwsze, kto zajmuje się przygotowaniem, a w dalszym ciągu także wdrażaniem i zarządzaniem programem operacyjnym?
Po drugie, w jaki sposób zamierza się zapewnić skierowanie przeznaczonych środków do struktur społeczeństwa obywatelskiego, tak aby uniknąć patologii dotychczasowych układów?
Program powinien być skierowany w 95% do małych organizacji lokalnych. A zatem które NGO uczestniczyły w konsultacjach, i które z nich nadesłały odpowiedzi? Jak ministerstwo dobrało partnerów do negocjacji i z kim będzie konsultować program operacyjny? Czy przewidywana jest instytucja grantu globalnego i tak zwanego regrantingu?
Bardzo proszę o szczegółowe informacje na temat trwających prac. Dziękuję bardzo.
Odpowiedź Ministra polityki społecznej
Warszawa, dnia 20 czerwca 2005 r.
Szanowny Panie Marszałku,
W odpowiedzi na pismo z dnia 25 maja br. BPS/DSK-043-220/05 w sprawie oświadczenia złożonego przez senatora Zbigniewa Romaszewskiego podczas 81 posiedzenia Senatu RP, przedstawiam co następuje:
I. Podmiotem zajmującym się przygotowaniem Programu Operacyjnego "Społeczeństwo Obywatelskie" jest minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego jako instytucja zarządzająca. W ramach struktury Ministerstwa Polityki Społecznej prace robocze prowadzone są w ramach Grupy Roboczej ds. Przygotowania Programu Operacyjnego Społeczeństwo Obywatelskie, której przewodniczy Pan Krzysztof Więckiewicz - Dyrektor Departamentu Pożytku Publicznego.
II. Konsultacje społeczne PO SO były prowadzone od początku prac nad tym dokumentem. W proces ten włączyła się Rada Działalności Pożytku Publicznego, która omawiała te zagadnienia podczas swoich kolejnych posiedzeń oraz poprzez utworzenie Zespołu Roboczego ds. Programu Operacyjnego Społeczeństwo Obywatelskie (Priorytet 3 Integracja Społeczna). Powołana została również tzw. Grupa Kontaktowa składająca się z przedstawicieli organizacji pozarządowych wskazanych przez członków RDPP oraz zaproszonych przez DPP. W celu wypracowania ostatecznych zapisów PO SO został przygotowany list, który wraz z kompletem wcześniej opracowanych dokumentów (m.in. Proponowane priorytety i działania Programu Operacyjnego Społeczeństwo Obywatelskie) został umieszczony na stronie internetowej Ministerstwa Polityki Społecznej, w celu zapoznania się z przedmiotową materią przez przedstawicieli sektora pozarządowego, z apelem o aktywne włączenie się w prace nad ostatecznym kształtem priorytetów i działań. Następnie, zgodnie z przyjętym harmonogramem, uwagi i propozycje, nadesłane przez partnerów społecznych, zostały omówione i dyskutowane w trakcie seminariów i spotkań Grupy Kontaktowej.
Ponadto przedstawiciele Ministerstwa Polityki Społecznej uczestniczący w pracach nad programem Operacyjnym Społeczeństwo Obywatelskie brali udział w licznych spotkaniach z partnerami społecznymi m.in. w ramach regionalnych Forów Inicjatyw Pozarządowych oraz Konferencji podsumowującej konsultacje NPR 2007-2013 w III Sektorze.
III. Zapewnienie prawidłowości alokacji środków finansowych w ramach programu do struktur społeczeństwa obywatelskiego powinien gwarantować system realizacji Programu Operacyjnego, nad którego szczegółowym opracowaniem trwają intensywne prace. Na obecnym etapie można wskazać następujące elementy tego systemu:
- Instytucja Zarządzająca - odpowiedzialna jest za skuteczne i prawidłowe zarządzanie i wdrażanie programu operacyjnego. Rolę instytucji zarządzającej PO SO pełni minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego, którego obsługę zapewnia Departament Pożytku Publicznego. Działa ona pod ścisłym nadzorem Komitetu Monitorującego program operacyjny;
- Instytucje Pośredniczące - istnieje możliwość, aby Instytucja Zarządzająca programem oddelegowała funkcje zarządzania poszczególnymi priorytetami i działaniami do Instytucji Pośredniczących. Role takich instytucji mogą pełnić inne jednostki administracji rządowej lub merytorycznie właściwe departamenty ministerstw i urzędów centralnych. W przypadku oddelegowania realizacji zadań do Instytucji Pośredniczących, Instytucja Zarządzająca programem operacyjnym ponosi pełną odpowiedzialność za skuteczność i prawidłowość zarządzania i wdrażania programu. Przewiduje się, że Instytucjami Pośredniczącymi dla PO SP będą:
? Ministerstwo Gospodarki i Pracy,
? Ministerstwo Edukacji i Sportu/Ministerstwo Kultury.
? Departament Pomocy i Integracji Społecznej w Ministerstwie Polityki Społecznej,? Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.
- Instytucje Wdrażające -odpowiedzialne za realizację działań powierzonych im przez Instytucję Zarządzającą (na podstawie umowy) mogą być podmioty publiczne lub prywatne. Instytucje Wdrażające odpowiedzialne są za:
? przyjmowanie wniosków od beneficjantów, ich formalną weryfikację oraz ocenę (w ramach Grup Roboczych ds. oceny projektów. Grupy Robocze ds. oceny projektów powołane są po uzgodnieniu ich składu z Instytucją Zarządzającą. Grupy Robocze przeprowadzają szczegółową ocenę projektów na podstawie kryteriów wyboru projektów przyjętych przez Komitet Monitorujący),
? przygotowywanie i podpisywanie umów z beneficjantami na podstawie upoważnienia wynikającego z umowy zawartej między Instytucją Zarządzającą a Instytucją Wdrażającą.
- Komitety Sterujące - są powoływane przez Instytucję Zarządzającą w ramach każdego z czterech priorytetów. Instytucja Zarządzająca programem operacyjnym przewodniczy takiemu Komitetowi Sterującemu, określa tryb jego działania i zapewnia obsługę jego prac. Komitety Sterujące pełnią funkcje doradcze w stosunku do Instytucji Zarządzającej. Do zadań Komitetu Sterującego należy opiniowanie i rekomendowanie Instytucji Zarządzającej PO SO listy projektów kwalifikujących się do wsparcia z Europejskiego Funduszu Społecznego. Zadaniem Komitetu Sterującego jest także przedkładanie Instytucji Zarządzającej opinii i zaleceń w sprawie rocznego podziału środków na projekty przeznaczone do finansowania z EFS. Dla właściwej merytorycznej oceny złożonych projektów Komitet Sterujący może tworzyć grupy robocze, korzystać z opinii niezależnych ekspertów lub usług innych instytucji. Posiedzenia Komitetu odbywają się po przedstawieniu przez Grupę Roboczą ds. oceny projektów listy rankingowej złożonych projektów. W skład Komitetów wchodzą:
? przedstawiciele Instytucji Zarządzającej PO SO,
? Przedstawiciele Instytucji Pośredniczących,
? Przedstawiciele jednostki Monitorująco-Kontrolnej PO SO,
? Przedstawiciele Instytucji Wdrażających oraz partnerów społecznych i gospodarczych,
? Przedstawiciele ministrów właściwych ze względu na rodzaj działalności objętej programem,
? Przedstawiciele organizacji pozarządowych.
- Komitet Monitorujący -wdrażanie programu będzie monitorowane przez Komitet Monitorujący - ciało kolegialne powoływane przez Instytucję Zarządzającą w celu zapewnienia właściwego monitorowania, ewaluacji oraz efektywnego wdrażania PO SP. W skład Komitetu Monitorującego wchodzą:
? przewodniczący - minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego lub wskazana przez niego osoba,
? przedstawiciel Instytucji Zarządzającej,
? przedstawiciel Instytucji Płatniczej,
? przedstawiciele ministerstw, urzędów centralnych, terenowych, władz samorządowych oraz innych podmiotów zaangażowanych w proces budowania "społeczeństwa obywatelskiego" m.in. partnerzy społeczni, organizacje pozarządowe, eksperci.
IV. Mając na względzie koncepcję wyrównywania szans w sektorze pozarządowym zarówno w aspekcie branżowym jak i terytorialnym, w ramach priorytetów Programu Operacyjnego Społeczeństwo Obywatelskie, w szczególności uwzględnione zostały małe, lokalne organizacje pozarządowe.
V. W ramach Programu Operacyjnego Społeczeństwo Obywatelskie przewiduje się instytucje grantu globalnego i tzw. regrantingu.
VI. Szczegółowe informacje na temat prowadzonych prac przedstawia załączony harmonogram prac przedstawiony przez Podzespół do spraw przygotowania programów operacyjnych w dniu 20 maja br.
Pragnę również nadmienić, że 28 czerwca br. Rada Ministrów przyjmie dokumenty NPR 2007-2013 (w tym wstępne projekty programów operacyjnych) i rozpocznie tym samym proces kolejnych konsultacji społecznych.
Ramowy harmonogram związany z przygotowaniem programów operacyjnych realizowanych w ramach NPR 2007-2013
| | Zadanie | Odpowiedzialny | Termin realizacji |
| 1. | Zweryfikowanie i przesłanie do DKS:
- wstępnych projektów programów operacyjnych
- informacji o stanie przygotowania wstępnych projektów 16-tu ROP
| Instytucje odpowiedzialne za przygotowanie programów operacyjnych oraz Instytucja odpowiedzialna za koordynację prac nad 16 ROP | 16 czerwca 2005 |
| 2. | Analiza wstępnych projektów PO i ROP - spotkanie konsultacyjne (warsztaty). | DKS | 16-20 czerwca 2005
|
| 3. | Przyjęcie NPR oraz wstępnych wersji PO i ROP
| Międzyresortowy Zespół do przygotowania NPR na lata 2007-2013
| 23 czerwca 2005 |
| 4. | Przyjęcie NPR oraz wstępnych wersji PO i ROP
| Rada Ministrów | 28 czerwca 2005 |
| 5. | Przeprowadzenie konsultacji społecznych i gospodarczych Wstępnych projektów programów operacyjnych z jednostkami samorządu terytorialnego oraz partnerami społecznymi i gospodarczymi.
| Instytucje odpowiedzialne za przygotowanie programów operacyjnych oraz Instytucja odpowiedzialna za koordynację prac nad 16 Rop | Proces ciągły, w okresie czerwiec-grudzień 2005 r.
|
| 6. | Przesłanie do DKS:
- wyników oceny ex-ante PO,
- informacji o stanie prac w zakresie przygotowania ocen ex-ante 16-tu ROP.
- prognozy oddziaływania na środowisko PO,
- informacji o stanie prac w zakresie przygotowania prognoz oddziaływania na środowisko 16-tu ROP. | Instytucje odpowiedzialne za przygotowanie programów operacyjnych oraz Instytucja odpowiedzialna za koordynację prac nad 16 TOP | wrzesień-październik 2005 |
| 15. | Analiza materiałów dot. oceny ex-ante i prognozy oddziaływania na środowisko PO - spotkanie konsultacyjne (warsztaty/eksperci zewnętrzni). | DKS | wrzesień-październik 2005 |
| 16. | Przesłanie do DKS:
- schematu pomocy publicznej (tabela wraz z opisem) przewidywanej do udzielenia w ramach PO,
- informacji o zakresie pomocy publicznej w ramach 16-tu ROP
| Instytucje odpowiedzialne za przygotowanie programów operacyjnych oraz Instytucja odpowiedzialna za koordynację prac nad 16 ROP | wrzesień/październik 2005 |
| 17. | Analiza materiałów dot. pomocy publicznej udzielanej w ramach PO - spotkanie konsultacyjne (warsztaty/eksperci zewnętrzni) | DKS | wrzesień/październik 2005 |
Z poważaniem
Minister
z up. Cezary Mierzejewski
Sekretarz Stanu