Informacja rządu na temat programu pilotażowego
reformy administracji publicznej

5. posiedzenie Senatu 3 kadencji, 19 listopada 1993 roku

Pilotażowy program reformy administracji publicznej realizowany był na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 13 lipca 1993 roku i był wstępem do decentralizacji kraju.

Celem programu pilotażowego było zintegrowanie rozproszonych dotąd zadań, kompetencji i finansów na terenie największych miast polskich, ustalenie jasnego podziału kompetencji pomiędzy administracje rządową i samorządową. Miastom uczestniczącym w programie pilotażowym zostały przekazane, znajdujące się dotychczas w gestii administracji rządowej, zadania i kompetencje w wielu dziedzinach, z których do najważniejszych nalezą: gospodarka gruntami, budownictwo, zarząd dróg krajowych i wojewódzkich, szkolnictwo podstawowe i ponadpodstawowe, zarządzanie częścią placówek służby zdrowia, uprawnienia do wydawanie wielu decyzji administracyjnych. Program pilotażowy zakładał samodzielność decyzji samorządów, które dotyczyły przystąpienia do jego realizacji.

Na mocy rozporządzenia władze 46 największych miast polskich przejmowały dobrowolnie dodatkowe zadania, między innymi nadzór i opiekę nad instytucjami oświaty i kultury działającymi na ich terenie.

Podczas debaty nad informacja rządu na temat Programu Senator Zbigniew Romaszewski zwrócił uwagę, że są dwie metody oszczędnego gospodarowania. Jedna, to starać się całą pulę wykorzystać jak najlepiej. Druga, znana właściwie w każdym gospodarstwie, polega na tym, że jak jest bardzo źle, to się pieniądze rozkłada „na kupki”. Musimy mieć na wszystko, ażeby w sposób rozsądny prowadzić gospodarkę.

Senator mówił, że często powtarzane zadnie, że program zwiększy dochody gmin budzi niepokój, ponieważ dochody gmin tak naprawdę nie wzrosną, a jedynie zostaną im przekazane pieniądze na zadania zlecone, a to wcale nie jest to samo.

Zdaniem Senatora mówienie w tym miejscu o wzroście dochodów gmin, grozi tym, że pieniądze przeznaczone na zadania zlecone pójdą gdzie indziej. To bardzo naturalne, tyle tylko że będzie dotyczyło oświaty i kultury. Musimy się więc nad tym naprawdę bardzo poważnie zastanowić.

Senator ostrzegał, że w sytuacji, kiedy nasz kraj zalewa tandetna kultura masowa z Zachodu – może nie warto się zatrzymywać nad ocenami, czy jest ona dobra, czy zła, czy ludzie mają dobry gust, czy zły – należy spojrzeć od strony realnej, jakie środki materialne ją promują, jakie to gigantyczne nakłady finansowe promują erzac-kulturę. A polska kultura nie ma takich środków.

Znalezienie środków na promocję to niezwykle ważna rzecz i musimy zwracać uwagę na to, żeby nasza kultura je miała, gdyż tylko to jest w stanie zachować naszą tożsamość kulturową. To jest nie tylko nasz problem, ale także problem bogatych krajów Europy Zachodniej, które też zalewane są przez amerykańską kulturę masową.

Senator mówił, że rozwijanie samorządów i zwiększenie ich możliwości działania jest słuszne, jest jednak niedopuszczalnym, by przekazując w istniejącej sytuacji problemy kultury i oświaty samorządom, państwo mogło umyło ręce od sprawy. Jest to zbyt ważna dziedzina życia.

Senator mówił też, że przy tak niewielkich środkach przeznaczanych w Polsce na promocję kultury ich kumulacja jest po prostu niezbędna.

Senator zwrócił uwagę, na liczne wątpliwości dotyczące zgodności Programu z pilotażowego z ustawami dotyczącymi szkolnictwa artystycznego, bibliotek itd. W czasie tworzenia programu nie było wtedy instytucji, parlamentu, który mógłby skierować pytanie o zgodność programu pilotażowego z obowiązującymi ustawami, na przykład do Trybunału Konstytucyjnego, wobec czego twierdzenie, iż program pilotażowy był lansowany i wprowadzany w normalnych warunkach demokratycznego państwa, jest po prostu nieporozumieniem.

Senator Romaszewski powiedział, że rząd miał prawo wstrzymać program chociażby po to, ażeby sprawdzić, jaki jest jego stosunek do obowiązujących ustaw i że było to całkowicie racjonalne posunięcie.

Więcej o dyskusji nad tym punktem na stronie Senatu RP.
patrz: Senat 3 kadecncji > stenogramy posiedzeń > 5 posiedzenie > pkt. 1