Stanowisko Senatu w sprawie zmiany
ustawy budżetowej na rok 1991
oraz ustawy o zasadach wykonywania
budżetu państwa w 1991 roku

55. pos. Senatu RP w dniu 30 sierpnia 1991 roku

Zdaniem Senatora Romaszewskiego, materiały resortowe, które były senackim komisjom dostarczane bardzo często w ostatniej chwili, nie mają nic wspólnego z propozycjami rządu zawartymi w ustawie budżetowej. Ponadto nie dają się skonfrontować z propozycją budżetu, ponieważ przedstawiony projekt nowelizacji budżetowej nie zawiera podziału budżetu na części dotyczące poszczególnych resortów. Wobec braku jakichkolwiek danych, nic nie wniosły w tej materii spotkania komisji z resortami. Co więcej, propozycja nowelizacji budżetowej zawiera art. 4, pozwalający rządowi na dostarczenie części ustawy budżetowej i rozpisanie budżetu na resorty i województwa w terminie 7 dni po uchwaleniu ustawy. Jest to sprzeczne z prawem budżetowym, które jednoznacznie w art. 6 stwierdza, że budżet państwa składa się z części, którymi dysponują właściwi ministrowie oraz z części zbiorczej, obejmującej budżety wojewodów.

Dla komisji resortowych brakujący dokument jest zasadniczy. Bez niego można wypowiadać tylko pobożne życzenia, ale poważna debata budżetowa jest niemożliwa. W związku z tym Senator Romaszewski przedstawił stanowisko kierowanej przez siebie Komisji Praw Człowieka i Praworządności:

1. Przedstawiony projekt ustawy zmiany ustawy budżetowej nie spełnia wymogów przewidzianych prawem budżetowym, w szczególności nie zawiera podziału budżetu na części, zaś zawarty w omawianym projekcie artykuł 4 jest sprzeczny z artykułem 6 Prawa budżetowego i narusza uprawnienia konstytucyjne Senatu.
2. Brak podziału budżetu państwa na części realizowane w poszczególnych resortach uniemożliwia jakąkolwiek merytoryczną debatę w komisjach.
3. Materiały resortowe dostarczane komisji pozostają w sprzeczności z założeniami przedstawionego przez rząd projektu nowelizacji ustawy budżetowej i nie mogą stanowić podstawy do zajmowania stanowiska.

Bardzo krytycznie Senator Romaszewski odniósł się do corocznego "ceremoniału" budżetowego. Jego zdaniem, debata prowadzona w Senacie jest niezwykle ważna i winna dotyczyć dwóch problemów. Pierwszy, to zagadnienia strategiczne, koncepcja naprawy całej gospodarki państwa. Takiej debaty nie można prowadzić bez wysłuchania opinii i wykorzystania ekspertyz. Drugi problem, którym winien zajmować się Senat, to autentyczna kontrola budżetowa.

Według Senatora Romaszewskiego, spojrzenie z zewnątrz na zatrudnienie i strukturę wydatków poszczególnych resortów, to analiza która mogłaby być dla budżetu bardzo korzystna. Zachęcał Senat, by do takiej współpracy z rządem przystąpić już teraz, w związku z ustawą na 1992 rok, aby ponownie nie powstała sytuacja, że w ciągu tygodnia czy dwóch trzeba będzie przyjąć budżet, biorący liczby z sufitu.

Senator wyraził negatywny pogląd na politykę gospodarczą rządu. Wskazał, że w realizacji budżetu są sprawy żenujące, jak ta, że zakładane wydatki na prywatyzację w wysokości 2959 mld zł zostały zrealizowane w pierwszym półroczu zaledwie w 5%. Podobnie wygląda sprawa dochodów, które zostały zrealizowane w 5%. Za bardzo niepokojącą uznał Senator Romaszewski sytuację, w której dochody z przedsiębiorstw państwowych i innych jednostek gospodarczych ukształtowały się na poziomie 32,7%. Powodem jest załamanie się przemysłu.

Dalsze uprawianie takiej polityki jest, zdaniem Senatora, niebezpieczne i warto o tym na forum Senatu mówić.