W sprawie wydarzeń na Litwie

43. pos. Senatu RP w dniu 1 lutego 1991 roku

W związku z łamaniem na Litwie przez radzieckie oddziały wojskowe podstawowych praw człowieka, Senator Romaszewski zwrócił się do senatorów RP o złożenie przez nich podpisów pod pismami do Komisji Praw Człowieka przy ONZ oraz do Komitetu Praw Człowieka ONZ. Zacytowane niżej pisma są reakcją Komisji Praw Człowieka i Praworządności, której przewodniczy Senator Romaszewski, na prośbę, z jaką zwrócił przedstawiciel Taryby Litewskiej, deputowany do Rady Najwyższej Republiki Litewskiej Czesław Okińczyc. Materiały przekazane przez Okińczyca dotyczyły diariusza wydarzeń, zawierały listę osób zabitych i rannych, szczegółowe sprawozdania litewskiej służby zdrowia, jak również naruszania immunitetu poselskiego deputowanych do Rady Najwyższej Republiki Litewskiej.

Komisja Praw Człowieka
przy Radzie Społeczno-Gospodarczej
Organizacji Narodów Zjednoczonych

"Długotrwałe tradycje współpracy polsko-litewskiej, włączając w to okres wspólnoty państwowej, a także obecność na Litwie polskiej mniejszości narodowej, powodują szczególne zaniepokojenie polskiej opinii publicznej wydarzeniami na Litwie. Relacje z pobytu na Litwie członków polskiego Sejmu i Senatu zawierają dramatyczne doniesienia na temat łamania tam przez radzieckie oddziały wojskowe podstawowych praw człowieka.

Reakcje te w pełni korespondują z materiałami przekazanymi przez władze litewskie wraz z apelem o pomoc. Strzelanie przez wojsko do ludności cywilnej, miażdżenie czołgami, porywanie ludzi z ulicy i wywożenie w nieznanym kierunku, dławienie wolności słowa, łamanie immunitetu poselskiego, to powszechnie znane fakty.

Równie niepokojące informacje docierają do nas z innych republik nadbałtyckich, Łotwy i Estonii.

W nawiązaniu do oświadczenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z 11 stycznia 1991 r. oraz uchwały senackiej Komisji Praw Człowieka i Praworządności z dnia 25 stycznia 1991 r. grupa senatorów Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się do Komisji Praw Człowieka przy Radzie Społeczno-Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych o powołanie grupy eksperckiej, mającej na celu zbadanie przypadków łamania praw człowieka na Litwie. Ze swej strony oferujemy szeroką współpracę."

Komitet Praw Człowieka
Organizacji Narodów Zjednoczonych

(po podobnej, jak wyżej, preambule):

"Uwzględniając, że dotychczas nie nastąpiła ze strony ZSRR przewidziana w art. 4 ust. 3 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych notyfikacja zawieszenia stosowania niektórych artykułów tego paktu, grupa senatorów Rzeczypospolitej Polskiej, w nawiązaniu do oświadczenia Senatu Rzeczypospolitej z dnia 11 stycznia oraz uchwały Senackiej Komisji Praw Człowieka i Praworządności zwraca się do Komitetu Praw Człowieka o skorzystanie z uprawnień przewidzianych w art. 40, ust. 1, pkt b. wyżej wspomnianego paktu i wezwanie ZSRR jako państwa-strony tego paktu, do przedłożenia sekretarzowi Organizacji Narodów Zjednoczonych sprawozdania na temat środków przedsięwziętych dla zapobieżenia naruszeniom praw człowieka i swobód obywatelskich, jakie miały miejsce na Litwie w wyniku działań w czasie pokoju radzieckich formacji zbrojnych".