Powrót do idei praw człowieka?

Wypowiedź wicemarszałka Senatu Zbigniewa Romaszewskiego, 25 marca 2011 roku

W trakcie tegorocznych obrad Rady Praw Człowieka nastąpił pewien przełom. Wyraźne piętno na przebiegu sesji odcisnęła sytuacja w Libii. Przez ostatnie 2-3 lata dominował ostry spór bogata Północ – biedne Południe. W tym roku było inaczej.

W czasie mojego pobytu odbyła się szeroka dyskusja nad projektem rezolucji w sprawie Libii. Zapisy rezolucji mają być bardzo ostrożne, ale i tak kilka państw wyraźnie artykułowało swoje odrębne stanowisko. Wśród nich m.in. Rosja, Chińska Republika Ludowa i Kuba opowiedziały się stanowczo przeciwko interwencji i mieszaniu się w sprawy wewnętrzne tego północnoafrykańskiego kraju.

Dużym sukcesem Polski było inspirowane przez nasze MSZ wspólne oświadczenie 45 państw, w tym 13 członków RPC, wzywające reżim Łukaszenki do uwolnienia więźniów politycznych, wprowadzenia zasad demokracji i wolności słowa. Będzie przygotowywana rezolucja RPC w tej sprawie. Niemniej do jej przegłosowania potrzeba 28 głosów państw członkowskich, więc potrzeba jeszcze negocjacji. Przedstawiciel Białorusi bardzo protestował, argumentując, że władze mogą karać „kryminalistów” jak chcą.

Dyskutowano o Wybrzeżu Kości Słoniowej i Iranie. Tam prawa człowieka praktycznie nie istnieją. Widać jednak, że autorytarne reżimy czują się mniej pewnie na forum Rady. Wpływ na to ma również aktywniejsza postawa USA, które dopiero od trzech lat ponownie uczestniczą w tych obradach. Obok raportów okresowych dość egzotycznych państw, Uniwersalny Przegląd objął sprawozdanie Stanów Zjednoczonych. Spodziewałem się przy tym dużo większej awantury. Tradycyjnie kontrowersje dotyczyły więzienia w Guantanamo i okupacji Afganistanu.

Spotkałem się też w Genewie z przedstawicielami dwóch organizacji pozarządowych: Human Rights Watch i Amnesty International. Rozmawiałem z nimi na temat represji wobec białoruskiej opozycji. Wprowadziłem ich w problematykę wspierania społeczeństwa obywatelskiego w tym kraju.

Więcej o RPC i harmonogram bieżącej sesji: kliknij tu