Ostatecznie osądzeni

Wypowiedź Wicemarszałka Senatu Zbigniewa Romaszewskiego opublikowana w lokalnych wydaniach „Gazety Wyborczej” w Bielski – Białej i w Katowicach w dniu 25 czerwca 2008 roku

Od Redakcji „GW”: Sąd Apelacyjny w Katowicach ogłosił wczoraj wyrok na zomowców z Wujka. Uznał ich za winnych śmierci górników z pacyfikowanej kopalni i większość z nich skazał. Dowódcę na 6, zaś podwładnych na 3,5-4 lata więzienia.
To prawie na pewno zamyka całą sprawę. - Chwała zwyciężonym, bo polegli w słusznej sprawie - mówił sąd o zabitych górnikach.

Wicemarszałek Senatu Zbigniew Romaszewski:
Karę ponieśli jedynie wykonawcy rozkazów - bardziej lub mniej gorliwi. Ciągle jesteśmy bardzo daleko od ruszenia osób, które ponoszą bezpośrednią odpowiedzialność za stan wojenny i za różne zbrodnie, które wówczas zostały popełnione. Odpowiedzialność rozciąga się co najwyżej na wykonawców, reszta jest głęboką tajemnicą.

Obok wicemarszałka Romaszewskiego wypowiedzieli się: Piotr Duda – przewodniczący śląsko-dąbrowskiej "Solidarności"; Kazimierz Kutz - poseł PO, Henryk Wujec – w stanie wojennym jeden z liderów "Solidarności", Michał Konieczyński – obrońca Romualda Cieślaka, dowódcy plutonu specjalnego ZOMO, Wojciech Roszkowski – historyk i europoseł PiS-u, Stanisław Płatek – jeden z liderów strajku w kopalni Wujek, Czesław Kłosek – górnik, 15 grudnia 1981 roku ranny w czasie pacyfikacji kopalni Manifest Lipcowy, Jerzy Wartak – jeden z liderów strajku w kopalni Wujek, Janusz Margasiński – pełnomocnik rodzin zabitych górników.

Kalendarium wydarzeń zamieszczone przez Redakcję Gazety Wyborczej:

• 15 grudnia 1981 roku - podczas pacyfikacji kopalni Manifest Lipcowy rannych zostaje co najmniej czterech górników.
• 16 grudnia 1981 roku - pacyfikacja kopalni Wujek. Zabitych zostaje dziewięciu, rannych - 21 górników.
• 20 stycznia 1982 roku - prokuratura wojskowa umarza śledztwo w sprawie śmierci górników z kopalni Wujek. Jej zdaniem członkowie plutonu specjalnego działali w warunkach obrony koniecznej i użyli broni zgodnie z przepisami.
• Rok 1991 - wznowienie sprawy. Prokuratura Wojewódzka w Katowicach kieruje do sądu akt oskarżenia przeciwko 24 osobom. Oprócz zomowców oskarżony jest też gen. Czesław Kiszczak, później jego sprawa zostaje wyłączona do odrębnego postępowania.
• 21 listopada 1997 roku - wyrok. 11 zomowców zostaje uniewinnionych, wobec pozostałych 11 postępowanie umorzono z braku dowodów.
• 5 grudnia 1998 roku - Sąd Apelacyjny w Katowicach z przyczyn proceduralnych (w procesie uczestniczyło zbyt wielu ławników) uchyla wyrok i kieruje sprawę do ponownego rozpatrzenia.
• 20 października 1999 roku - rozpoczyna się drugi proces Wujka.
• 30 października 2001 roku - wyrok w drugim procesie zomowców. Zostali uniewinnieni lub postępowanie umorzono z braku dowodów.
• 11 lutego 2003 roku - Sąd Apelacyjny w Katowicach uchyla wyrok z drugiego procesu. Zarzuca sądowi pierwszej instancji uchybienia, błędy proceduralne i niewłaściwą ocenę dowodów.
• Marzec 2004 roku - gen. Czesław Kiszczak zostaje uznany za winnego i skazany na dwa lata więzienia w zawieszeniu. Potem ten wyrok zostaje uchylony.
• 7 września 2004 roku - w Katowicach rusza trzeci proces członków plutonu specjalnego ZOMO.
• Wrzesień 2006 roku - przed warszawskim sądem rozpoczyna się trzeci proces gen. Kiszczaka.
• 31 maja 2007 roku - sąd ogłasza wyrok w trzecim procesie Wujka.
• 19 czerwca 2008 roku - rozpoczyna się proces apelacyjny.
• 24 czerwca 2008 roku - sąd ogłasza wyrok.